Kaskaderzy odgrywają kluczową rolę w produkcji filmowej, wykonując niebezpieczne sceny kaskaderskie zamiast aktorów. Choć często pozostają w cieniu, to właśnie oni sprawiają, że filmy akcji są tak emocjonujące. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu fascynującemu, lecz wymagającemu zawodowi.
Najsłynniejsi kaskaderzy w Hollywood
Vic Armstrong - kaskader Jamesa Bonda
Vic Armstrong to prawdziwa legenda wśród kaskaderów filmowych. Pracował przy ponad 110 produkcjach, w tym przy filmach o Jamesie Bondzie, Indianie Jonesie czy Supermanie. Jego najsłynniejsze triki to skoki z helikoptera w Gram czy scena gonitwy konnej w Świętym Graalu. Armstrong koordynował też sceny akcji w takich hitach, jak Mission: Impossible, Thor, Igrzyska śmierci czy Avengers.
Jackie Chan - wschodząca gwiazda kaskaderki
Jackie Chan rozpoczął karierę jako kaskader, zanim został jedną z największych gwiazd kina akcji. Słynie z kaskaderskich popisów bez użycia dublerów czy efektów specjalnych. W swoich filmach regularnie wykonuje niebezpieczne sceny, takie jak skoki z budynków, walki na dachach czy jazda na ruchomych pojazdach. Dzięki połączeniu akrobacji z unikalnym stylem kung-fu, stał się ikoną kaskaderki filmowej.
Zoe Bell - kaskaderka z Wściekłych psów
Zoe Bell jest jedną z najsłynniejszych kaskaderek w Hollywood. Przełomową rolą była praca przy Wściekłych psach Tarantino, gdzie dublowała Umę Thurman. Od tego czasu Bell brała udział w produkcjach takich jak Kill Bill, Iron Man czy Wonder Woman. Jest pierwszą kaskaderką, która została członkinią prestiżowego Stowarzyszenia Kaskaderów Filmowych.
Legendarne kaskaderskie sceny z filmów
Skok motocyklowy w Terminatorze 2
Jedną z najbardziej zapierających dech w piersiach scen kaskaderskich jest skok motocyklowy w Terminatorze 2. Kaskader Peter Kent wykonał przerażający 13-metrowy skok na motocyklu nad kanałem. Choć początkowo skok miał być wykonany na linach, Kent zdecydował się go wykonać na żywo, co zapewniło niezwykły realizm.
Pościg autem w serii Szybcy i wściekli
Filmy z serii Szybcy i wściekli słyną z szalonych pościgów samochodowych. Wymagają one precyzyjnej choreografii dziesiątek pojazdów i setki kaskaderów. Na przykład w siódmej części wykorzystano aż 230 samochodów do nakręcenia pościgu, w którym auta spadały z apartamentowca.
Walka na dachu pociągu w Skyfall
Jedną z najbardziej zapadających w pamięć scen z Bonda jest walka agenta 007 z mercedesem na dachu jadącego z dużą prędkością pociągu w filmie Skyfall. Choć część sceny wykonano za pomocą zielonego ekranu, aktor Daniel Craig i kaskaderka Jan Petrina faktycznie wspinali się i walczyli na prawdziwym pociągu!
Niebezpieczne triki kaskaderskie
Skoki z wysokości
Jednym z najbardziej widowiskowych i ryzykownych trików są skoki kaskaderów z dużych wysokości - dachów, mostów, klifów. Wykonuje się je na specjalnych matrach lub do basenów, choć zawsze wiążą się z ryzykiem. Rekord Guinnessa w skoku na cele należy do kaskadera Dar'ya Ścišczowa (skok z 22 metrów).
Jazda na dachach samochodów
Kaskaderzy często jeżdżą na dachach pędzących samochodów, powodując zawroty głowy u widzów. Wymaga to niezwykłej zwinności i koordynacji, by utrzymać równowagę przy prędkościach rzędu 80-100 km/h. Jedna z najsłynniejszych scen z udziałem jadącego na dachu to pościg w filmie Matrix Reloaded.
Podpalanie się
Choć brzmi niebezpiecznie, podpalanie ubrania na kilka sekund może być bezpieczne, jeśli wykona je doświadczony kaskader. Kluczem jest odpowiedni strój z włókien trudnopalnych i system gaśniczy. Jednak nawet przy zabezpieczeniach jest to ryzykowna sztuczka.
Przygotowania do zawodu kaskadera
Treningi kaskaderskie
Kaskaderzy przechodzą intensywne treningi kondycyjne i koordynacyjne, by przygotować ciało do obrażeń i upadków. Ćwiczą skoki, akrobacje, walkę wręcz oraz jazdę. Uczą się bezpiecznego upadania oraz obsługi broni i pojazdów. Regularnie powtarzają triki, by je automatyzować.
Kursy sztuk walki
Wiele scen akcji zawiera elementy walki, więc formalne szkolenie w tej dziedzinie jest niezbędne. Kaskaderzy pobierają lekcje m.in. karate, judo, jujitsu, capoeiry i taekwondo. Pozwala to realistycznie odgrywać uderzenia, kopnięcia czy chwyty w scenach walki wręcz.
Nauka jazdy ekstremalnej
Kaskaderzy specjalizujący się w pościgach samochodowych muszą opanować jazdę w ekstremalnych warunkach - z dużymi prędkościami, gwałtownymi manewrami, jazdę tyłem itp. Pobierają profesjonalne szkolenia, aby bezpiecznie wykonywać triki za kierownicą.
Najsłynniejsi polscy kaskaderzy
Maciej Dejczer
Maciej Dejczer to ceniony polski kaskader filmowy. Ma na koncie udział w takich produkcjach jak Ogniem i mieczem, Quo vadis, Katyń czy Miasto 44. Słynie z niezwykłej sprawności fizycznej i odwagi, dzięki czemu może wykonywać widowiskowe sceny akcji.
Marcin Dorociński
Marcin Dorociński znany jest nie tylko jako aktor, ale też utalentowany kaskader. Brał udział w scenach akcji do filmów PitBull i Operacja Samum. Dorociński sam wykonuje wiele niebezpiecznych trików, nie korzystając z dublerów. Jest również instruktorem sztuk walki.
Olaf Lubaszenko
Olaf Lubaszenko już na początku kariery brał udział w kaskaderskich scenach filmowych, m.in. w westernach Stanisława Barei. Aktor chwali się, że sam wykonywał niemal wszystkie niebezpieczne triki w swoich filmach. Lubaszenko znany jest z doskonałej kondycji i sprawności fizycznej.
Kaskaderki w filmach akcji
Michelle Yeoh
Michelle Yeoh słynie z wykonywania widowiskowych scen akcji, m.in. w filmach Przyczajony tygrys, ukryty smok oraz James Bond: Jutro nie umiera nigdy. Jej styl walki łączy sztuki walki Wschodu z gimnastyką. Yeoh wykonuje kaskaderskie popisy bez udziału dublerów.
Zoe Saldana
Zoe Saldana znana jest z aktywnego udziału w scenach akcji swoich filmów, w tym Avatara, Strażników Galaktyki czy serii Star Trek. Aktorka osobiście wykonuje wiele tricków kaskaderskich i scen walki, intensywnie trenując na potrzeby produkcji.
Halle Berry
Halle Berry sama wykonywała wiele wrażenia robiących scen akcji w filmach o Jamesie Bondzie, X-Men czy Johnie Wicku. Aktorka podkreśla, że lubi angażować się fizycznie i wykonywać kaskaderskie triki, jeśli tylko pozwala jej na to budżet filmu.
Podsumowanie
Kaskaderzy to prawdziwi bohaterowie kina akcji, którzy swoimi niebezpiecznymi wyczynami pozwalają widzom przeżyć niesamowite emocje. Choć ich praca bywa bardzo ryzykowna, to dzięki profesjonalnemu treningowi i przygotowaniu potrafią bezpiecznie realizować nawet najbardziej szalone sceny. Zarówno mężczyźni, jak i coraz więcej kobiet, udowadniają, że ten zawód wymaga niezwykłej odwagi, sprawności i poświęcenia. Kaskaderzy na zawsze pozostaną ikonami kina akcji.